Nooit Hetzelfde. Hetzelfde Nooit.

"Alle dingen zijn moeilijk voordat ze gemakkelijk worden." We lezen, schrijven, praten en horen elke dag alsof het de normaalste zaak is, maar het is tot mij doorgedrongen wat voor iets kostbaars deze handelingen zijn. Het zijn handeling die de mens oneindig lijkt te benutte, samen kan brengen en op een lijn terwijl ze ons ook uit elkaar kunnen drijven. We begrijpen elkaar, leren elkander iets maar er is ook sprake van miscommunicatie en negeren.

Waar is de mens eigenlijk continue mee bezig in hun leven? Elke keuze die wij maken, elke stap dat wij zetten heeft betekenis. Van Whatsappen in de ochtend tot mediteren in de avond, het zijn keuzes die betekenisvol zijn. Daar kunnen we niet omheen. Eigenlijk kunnen we niet zonder betekenis toegeven. Beelden, woorden, wat we lezen en wat we zien hebben indruk op ons en we maken continue de dingen die we tegenkomen eigen. Moet je voorstellen dat elk persoon ook anders omgaat met deze indrukken. Ieder ziet weer wat anders ergens in. Wat zoek je? Iedereen die dit stukje heeft gelezen bijvoorbeeld, heeft iets anders. We lezen misschien een keer hetzelfde boek als een familielid, vriend of vriendin. We lezen dezelfde tekst, maar welke indruk laat die tekst bij ons achter? Welke beelden zie je voor je als je tussen de regels door leest? Woorden betekenen niet voor iedereen hetzelfde. Het is persoonlijk. Taal is vreemd. Universeel, levensreddend, begrijpelijk. Taal is oneindig, complex, problematisch.

We leven in een wereld vol informatie, signalen en impressies, maar hoeveel nemen we echt in ons op? Dit project is een ode aan het onze taal. Taal is iets fascinerend. Het kan op het ene moment zo verstaanbaar zijn en op een ander moment een complete vervreemding. Dit idee gaf deze performance vorm. Hoe kan het zijn dat iedereen een eigen kijk heeft op iets. Dat we telkens wat anders zien in een beeld, of nooit hetzelfde zullen horen in een woord. En om te bedenken hoe het was voordat we überhaupt konden lezen en schrijven. Hoe kijken de ogen van een kind naar het periodiek systeem? Hoe leest een Japanse vrouw een Nederlands boek? Het kan een en al vervreemding zijn. Wat als een vervreemding dan ook een nieuw normaal kan worden? Samen met twee acteurs zoek ik de vervreemding op in taal. Een zoektocht door woorden en betekenissen. Wat gebeurt er als je informatie weglaat? Informatie toevoegt? Wat gebeurt er met onze indruk van wat we zien of horen?

Dit project draait om tekst. Ik ben de afgelopen maanden tekst gaan verzamelen door schrijfsessies te organiseren met bekende of minder bekende gezichten. Het doel van deze schrijfsessies want om zonder al teveel na te denken te schrijven. Met een timer van vijftien of soms twintig minuten werden in korte tijd teksten geschreven over allerlei verschillende thema's die we last minute bepaalde. Zo bouwde ik een mooie verzameling aan tekst op. Na een schrijfsessie gluurde ik over de geschreven resultaten en kwam er al snel achter dat er mooie verhalen werden geschreven, en dat elke tekst wel goed in elkaar zat. Ze vertelde bovendien vaak ook een mooi verhaal. Precies om dit punt kon ik met enthousiasme de volgende stappen gaan zetten. Wat als een tekst juist gek in elkaar zit en geen verhaal vertelt? Of de tekst wordt op een bepaalde manier vervreemd en vertelt het misschien een ander verhaal? De teksten die tot nu toe waren geschreven hadden een bepaalde betekenis doordat woorden op een bepaalde manier achter elkaar werden gezet. Deze woorden konden hoe dan ook wel weer een andere plek krijgen in de tekst, of helemaal geen plekje meer. Mijn fascinatie was de manier waarop de tekst kon veranderen in vorm en betekenis op het moment dat woorden die de tekst uitmaakte express anders gepuzzeld zouden worden.

Dit is een tekst uit een van de schrijfsessies over de aankomst van de lente. Ik noem dit de 'pure vorm'. Ik zie mijn proces als een wasstraat waardoor ik een tekst in 'pure' vorm doorheen leidde en elke keer een liet overspoelen met manipulaties. Ik liet woorden weg, voegde woorden toe, strekte woorden uit of draaide de volgorde van zinnen om. Tijdens elke manipulatie (bijv. woorden weglaten) bouwde de vervreemding op in rondes. De kijker kan in de foto van de geel gemarkeerde tekst passage zien hoe deze rondes tot stand kwamen en hoe steeds meer de vervreemding in de tekst opbouwde

Tekst kon ik in vorm en betekenis buigen. Ik ben uiteindelijk veel gaan spelen met de tekst die ik had verzameld, steeds opzoek naar veranderen manieren om een tekst minder concrete te maken. Een verhaal verstoren en een nieuw verhaal vertellen. De filmpjes onderin zijn beide een uitgewerkte vervreemding van dezelfde oorspronkelijke tekst. Deze tekst staat helemaal bovenaan de pagina aan weerkanten en gaat over reislust. Het eindscript werd ontwikkeld door te kijken naar de afgelopen manieren waarin ik tekst kon manipuleren (ander voorbeeld ziet u rechts van deze tekst) en te kijken op welke ik dieper en uitgebreider in kon gaan. Zo kwam ik bij twee verschillende eind scripts waar twee keer op andere wijze een andere betekenis aan de tekst wordt gegeven. Elke persoon op aarde heeft zijn eigen manier van iets op zich nemen, en deze twee eindscripts vormen een mooi voorbeeld van een abstracte kijk op hoe zulke verschillende ideeën uit een tekst kunnen worden gehaald.

Voor het eindscript kijk naar de twee onderstaande filmpjes.

Beide teksten eindigde met een nieuw patroon aan woorden, en kregen zo een andere betekenis.

Strand Ligt. Koester Dat.

Hoog. Val. Hoog. Val.

Met deze eindregels ontwikkelde ik verder de interesse om aan de slag te gaan met ritme in tekst en muzikaliteit. Met twee acteurs ben ik verder gaan experimenteren met het spreken van mijn teksten en herkende ik fascinerende melodieën die ontstonden als woorden juist werden herhaald in een tekst of verplaatst en gekoppeld aan andere woorden. Ik ben het proces aangegaan om weer te spelen met de overgang van een medium (geschreven woord) naar een ander medium (opgenomen tekst) en belandde uiteindelijk in een mooie route om tijdens de herkoppeling van woorden ritmes op te bouwen. Met gebruik van een gratis programma waarbij toonhoogtes worden gekoppeld aan letters, kwam ik bij een muzikale mogelijk terecht om 'woordmuziek' te maken.

De ritmes waren de bouwstenen van mijn performance waarbij muziek en dans bij kwamen kijken. En alles dateert uiteindelijk terug naar die ene geschreven tekst over reislust.

Kijk eerst rechts van deze tekst hoe de regels 'Hoog. Val. Hoog. Val.' gezien en gehoord kunnen worden.

Kijk dan de volgende onderstaande filmpjes waar ik melodieën ging opbouwen in de eindregels 'Strand Ligt. Koester Dat' en 'Hoog Val. Hoog Val'.

Verder kan de kijker luisteren naar de uitwerking van deze melodieën in een langere muziek track.

Nooit Hetzelfde. Hetzelfde Nooit.

Claire Wijnands

Graduation work

Nooit Hetzelfde. Hetzelfde Nooit.

Samenwerkingen tijdens Platform

Contact