Ben je voor of tégen zwarte piet? Voor of tégen Trump? Voor of tégen vaccinaties? Moeten we meer of minder vluchtelingen toelaten?

Deze vragen zijn je vast niet ongehoord gebleven. Ik merkte op, dat ik steeds vaker mijn schouders ophaalde. Mijn mening gebaseerd op twijfel of nuance houd toch geen stand in het extreme debat?

Ruim 70% van de Nederlanders maakt zich zorgen om toenemende polarisatie.

Polarisatie betekent dat verschillende groepen in de maatschappij lijnrecht tegenover elkaar staan. Polarisatie is nodig voor een weerbare democratie. De groei van sociale media vergroot dit echter enorm uit. Ook grote uitdagingen zoals de klimaat- en coronacrisis wakkeren grote verschillen in opvattingen aan.

Wat blijkt; de grootste groep van onze maatschappij behoort tot het ‘grijze midden’. Een groep met kleurrijke verschillende opvattingen gebaseerd op twijfel en nuance. Waar horen we deze en zien ze elkaar?

Welke rol speelt de openbare ruimte in de onderverdeling van groepen? Is er een plek waar we andersdenkenden treffen, elkaar zien en laten leven, in plaats elkaar in een hokje 'voor' of 'tegen', 'waarheid' of 'waanzin', Lombok' of 'Transwijk' te plaatsen? Of zijn we in onze steden het polariserende effect van de sociale media achterna aan het gaan?

Voor een democratische openbare ruimte is het van belang dat we andersdenkenden treffen. Het slechts zién en tegenkomen van mensen die anders zijn dan jijzelf, draagt al bij

Met de enorme groeivraag van steden in ons achterhoofd, moeten we op onze hoede zijn dat we niet de segregatie van Amerikaanse steden achternagaan. Segregatie is het fenomeen dat groeperingen fysiek gezien apart van elkaar leven. Eenzijdige woonwijken en woontorens zorgen voor een ‘echo-kamer effect’. Het trekt hetzelfde type mensen aan; een soort ‘ruimtelijk algoritme’.

In masterplannen wordt gesproken over ‘diverse’ en ‘gemengde’ steden en woonwijken. Echter is de politiek en het beleid te traag voor deze grote systeemverandering van een kapitalistisch gedachtegoed waar het nog altijd draait om geld en vierkante meters.

IK ZIE KANSEN

Wat valt er te halen in de steden zoals ze er nú uitzien?

In het onderzoek zijn aan de hand van data knooppunten geanalyseerd in het stedelijk weefsel van Utrecht. Deze ‘knooppunten’ geven grote verschillen aan tussen aan elkaar grenzende wijken; in migratieachtergrond, inkomen en criminaliteitscijfers.
Wat opvalt is dat deze grenzen vaak gekenmerkt worden door fysieke scheidingen zoals water en spoorbruggen. Dit vermindert de uitwisseling van andersdenkenden door een slechte mobiliteit en een onaantrekkelijk stuk ‘niemandsland’.

ONTWERP 'EEN BRUG TE VER'

Het ontwerp ‘een brug te ver’ bevindt zicht op het knooppunt waar vier wijken van elkaar gescheiden worden door de Sowetobrug en het Merwedekanaal. Het herintroduceren van originele brugwachtershuisjes per wijk, zorgt voor een ‘sense of place’. Door het vergroten van toegankelijkheid wordt mobiliteit, en hiermee ook de kans op andersdenkenden treffen, vergroot.

Per buurt worden er ambassadeurs geworven, i.s.m. met Stichting Dare to be Grey die zich inzet tegen polarisatie. De buurt krijgt zo eigenaarschap over de wisselende expositie ‘buurtportret’. Dit geeft identiteit aan de opgangen. Door de kade te verrijken met zitplekken wordt de plek veilig en levendig; genieten van het water en de roeiers aanmoedigen is immers een gedeelde waarde van buurtbewoners uit álle wijken. Zo bleek uit een gezamenlijke brief die zij aan de Sowetobrug schreven.

PERSPECTIEF

De 'brugwachtershuisjes' zijn qua vormgeving eenvoudig van aard, en juist daar zit de kracht in. De vurenhouten lamellen en het holografische glas zorgen voor een unieke ervaring. Vanuit elk perspectief heb je een ander beeld. Hiermee wordt ingespeeld op de, van nature aanwezige, nieuwsgierigheid van voorbijgangers. Daarnaast staat het symbool voor de kleurrijkheid en diversiteit. Vanuit de schaduw van de brug, worden kleurrijke en diverse verhalen van mensen uit de schaduw belicht.